ಹಿಜಾಬ್‌ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನಾಳೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 2:30 ಕ್ಕೆ ಮುಂದೂಡಿದ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌

ಹಿಜಾಬ್‌ ಪ್ರಕರಣ: ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಅರ್ಜಿ ವಿಚಾರಣೆಯ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು, ಮುಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆ ಫೆಬ್ರವರಿ 9 ಬುಧವಾರದಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 2:30ಕ್ಕೆ ನಡೆಯಲಿದೆ.

2:30ಕ್ಕೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ನಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ ಪುನರಾರಂಭ

ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾರ್ಫ್‌ ಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡದ ಕೇರಳ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ನ ಜಸ್ಟಿಸ್‌ ಮುಹಮ್ಮದ್‌ ಮುಸ್ತಾಕ್‌ ತೀರ್ಪನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಕೀಲ ದೇವದತ್ತ ಕಾಮತ್‌, ಇದು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ ಮೆಂಟ್‌ ಶಾಲೆಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಪರಿಗಣನೆಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ ಎಂದ ವಕೀಲರು 

*****

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಕೃಷ್ಣ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಹಾಗಾದರೆ ಇದು ಎರಡು ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕರಣವೇ?

ಕಾಮತ್: ಹೌದು, ಮತ್ತು 30 ನೇ ವಿಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಆರ್ಟಿಕಲ್‌ ೨೫ರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಹಕ್ಕಿನ ಮೇಲೆ ಇದು ಪಾರಮ್ಯ ಸಾಧಿಸುತ್ತದೆ. 

ಕಾಮತ್: ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಖಾಸಗಿ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದು, ಇದು ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಜಸ್ಟಿಸ್ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ಕೆಲವು ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆ.

*****

ಜಸ್ಟಿಸ್‌ ದೀಕ್ಷಿತ್‌ ಟಿಪ್ಪಣಿ: ಸರಕಾರದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದ ಕೇರಳ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ನ ಮತ್ತೊಂದು ತೀರ್ಪಿನ ಕುರಿತು ಕಾಮತ್‌ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದ್ದು, ಇದು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಮಾಲಕತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಡುವಿನ ಹಕ್ಕಿನ ವಿಚಾರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಆರ್ಟಿಕಲ್ 29 ಮತ್ತು 30 ರ ಸಮೀಕರಣದ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿದೆ.

ಸರಕಾರದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದ ʼಫಾತಿಮಾ ಹುಸೈನ್‌ ಸೈಯದ್ʼ ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಪ್ರಕರಣದ ಕುರಿತು ಗಮನ ಸೆಳೆದ ವಕೀಲ ಕಾಮತ್‌

ಈ ಪ್ರಕರಣವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶಾಲೆಯ ಕುರಿತಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲರೂ ಬಾಲಕಿಯರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೇ ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ತಲೆ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ ಎಂದ ಕಾಮತ್.‌

****

ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರ ನಿರ್ದೇಶನದ ಬಳಿಕ ಬಾಲಕಿ ತಲೆಗೆ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಧರಿಸದೆ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂಬ ತೀರ್ಪಿನ ಕೊನೆಯ ಪ್ಯಾರಾವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್. ಇದು ನಿರ್ಧಾರದ ಅನುಪಾತದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿಲ್ಲ ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದ ಕಾಮತ್‌

ಸರಕಾರದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದ ಮೂರನೇ ನಿರ್ಧಾರವು ಸಂವಿಧಾನದ 25ನೇ ಆರ್ಟಿಕಲ್‌ ನೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಡ್ರೆಸ್‌ ಕೋಡ್‌ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಡ್ರೆಸ್ ಕೋಡ್ ಧರಿಸಬೇಕೇ ಎಂಬುದು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25ರ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಥವಾ ಹಿಜಾಬ್ ವಿಚಾರ ಒಳಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ

****

ಕಾಮತ್: ʼಹಿಜಾಬ್ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕಲ್ಲʼ ಎಂದು ಈ ತೀರ್ಪುಗಳು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸರಕಾರದ ಆದೇಶ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಕೇರಳ, ಮದ್ರಾಸ್ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗಳ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಪರ್ದಾ/ಬುರ್ಖಾ ಧರಿಸಿರುವ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಗಾಗಿ ಫೋಟೊ ತೆಗೆಯಬಹುದೇ? ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪನ್ನು ಕಾಮತ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಕಾಮತ್ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ (ಎಂ. ಅಜ್ಮಲ್ ಖಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ) ತೀರ್ಪನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. "ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಧರ್ಮದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ"

****

ಕಾಮತ್ ಅವರು ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನಿಂದ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ: "ಹೀಗಾಗಿ, ವರದಿ ಮಾಡಲಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ, ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ ಪರ್ದಾ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಲ್ಲ ಆದರೆ ಸ್ಕಾರ್ಫ್‌ನಿಂದ ತಲೆ ಮುಚ್ಚುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುವುದರ ಕುರಿತು ಬಹುತೇಕ ಒಮ್ಮತ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ".

ಕಾಮತ್, ಬಿಜೋ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್ vs ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಈ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕೇರಳದಿಂದ ಬಂದಿವೆ. ಕೇಶವಾನಂದ, ಬಿಜೋ ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್.. ಇತ್ಯಾದಿ

ಕಾಮತ್: ಶಿರೂರು ಮಠ ಪ್ರಕರಣ ಸೇರಿದಂತೆ‌ ಇಂತಹದೇ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೂ ನಡೆದಿವೆ.

*****

ಕಾಮತ್:‌ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಮಕ್ಕಳು ತಲೆಗೆ ಸ್ಕಾರ್ಫ್‌ ಏಗೆ ಧರಿಸಬೇಕು? ಎಂದು ನಾನು ಕೇಳಬಹುದು. ಆದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ನನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಸಪ್ರಸ್ತುತ ಮತ್ತು ಅಸಮಂಜಸವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಮುದಾಯದ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಆ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವವರೆಗೆ ನಮಗೆ ತೀರ್ಪಿನ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿ ಕೂರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್:‌ ಸಿಖ್ಖರ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಗುರುಗ್ರಂಥ ಸಾಹಿಬ್‌ ಐದು ಅವಶ್ಯಕ ʼಕೆʼ ಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯಾಗಿ ಯುಎಸ್‌ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳೂ ನಡೆಸಿವೆ.

ಕಾಮತ್: ಈಗ ನಾವು ಈ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸೋಣ. ನಾನು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಸೇರಿದಾಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟು ವರ್ಷ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಕಾಮತ್ : ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರು ಹೊರಗೆ #ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿದಾಗ ಅದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶದ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರು ಕಾಲೇಜು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಅದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗುವುದು ಹೇಗೆ? ಅವರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಹೋದಾಗ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುತ್ತದೆ!

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ಹಂದಿಮರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಕನ್ನಾಟ್ ಪ್ಲೇಸ್‌ಗೆ ಹೋದರೆ, ಈ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಯಾರೂ ಸಮಸ್ಯೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಾನು ಮಸೀದಿ ಅಥವಾ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಚರ್ಚ್‌ಗೆ ಹಾಗೆ ಹೋದರೆ ಅದು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.

ಕಾಮತ್ ಅವರು "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶ" "ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ" ಗೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶದ ಮೇಲಿನ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕಾಮತ್: ಗೂಂಡಾಗಳು ಗಲಭೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಈ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ರಾಜ್ಯದ ಕರ್ತವ್ಯ. ಆನಂದ್‌ ಮಾರ್ಗಿಸ್‌ ಪ್ರಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿರಬಹುದು ಅಲ್ವೇ?

ಜಸ್ಟಿಸ್‌ ದೀಕ್ಷಿತ್:‌ ಹೌದು.. ಅವರು ಪಬ್ಲಿಕ್‌ ರೋಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ತಲೆಬುರುಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದ್ದರು...

ಕಾಮತ್: ತಲೆಗೆ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಹುಡುಗಿ, ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗುವುದು ಹೇಗೆ?

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ವಿಧಿಸಲಾದ ಸಿನಿಮಾದ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಚಂದ್ರಚೂಡ್ ಅವರ ತೀರ್ಪನ್ನು ಕಾಮತ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. "ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಅಧಿಕಾರದ ಆಪೇಕ್ಷೆಯಲ್ಲ" ಎಂಬ ತೀರ್ಪಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಓದಿದರು.

ಕಾಮತ್: ಕೆಲವು ವಿದೇಶಿ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳು ʼಋಣಾತ್ಮಕ ಸೆಕ್ಯುಲರಿಸಂʼ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯಾವತ್ತೂ "ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಸೆಕ್ಯುಲರಿಸಂ" ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.‌

ಕಾಮತ್: ನಾವು "ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ" ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತೇವೆ, ಅಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ (ಸರಕಾರ)ವು ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮಗಳ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಮತ್: ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಲವರು ನಾಮವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಕೆಲವರು ಹಿಜಾಬ್, ಕೆಲವರು ಶಿಲುಬೆ, ಅದು ಧನಾತ್ಮಕ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ.

ನಿನ್ನೆ ಹಿಜಾಬ್‌ ಧಾರಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರಿಗೆ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ನೀಡಿ ಬೇರೆಯೇ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಿದ ವರದಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕಾಮತ್‌ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. 

ಜಸ್ಟಿಸ್ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಇದು ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರಕರಣದಂತೆಯೇ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆದರೆ ಸಮಾನ ಎಂಬ ರೀತಿ...

ಕಾಮತ್: ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿರುವುದು "ಧಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಣಭೇದ ನೀತಿ" ಮತ್ತು "ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯಾಗಿಲ್ಲ" ಎಂಬುವುದರ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ.‌

ಕಾಮತ್‌ ರ ಮಾತಿಗೆ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್‌ ರಿಂದ ಆಕ್ಷೇಪ

ಕಾಮತ್‌ ರ ಮಾತಿಗೆ ಕಟುವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ಸರಕಾರದ ಪರ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್:‌ ನಮಗೆ ಸತ್ಯಗಳು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ನೀವು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಕಾನೂನಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಬೇಕು. ರಾಜಕೀಯವಾಗಿಯಲ್ಲ.

ಕಾಮತ್:‌ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯು ಆರ್ಟಿಕಲ್‌ ೧೪ನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುವುದು ನನ್ನ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಒಳಗೆ ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಅವರು ಕಾಮತ್ ಅವರ ವಾದಗಳನ್ನು ಸಾರಾಂಶವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಹಿಜಾಬ್‌ಧಾರಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕೂರಿಸಿದ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಮತ್‌ ರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಮತ್ತೆ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರು.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: ಅಂತಹ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ದೂರಗಾಮಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ಅವರ ಸಲ್ಲಿಕೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ದಾಖಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಅವರು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಕೆಡವಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರೂ, ನಾನು ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ದಾಖಲಿಸಬೇಕು.

ಎಜಿ- ಹಾಗಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನೂ ದಾಖಲಿಸಬಹುದು.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ದಪ್ಪ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತೇನೆ.

ಕಾಮತ್:‌ ಬ್ರೌನ್‌ vs ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಎಜುಕೇಶನ್" ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್‌ ನ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಕನಿಷ್ಠ 10 ಭಾರತೀಯ ತೀರ್ಪುಗಳಿವೆ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ಅದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವೇ? ಅಥವಾ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆಯೇ?

ಕಾಮತ್: ಬ್ರೌನ್ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಏನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ನಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಾವು ಆರ್ಟಿಕಲ್ 14 ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು: ಅಫಿಡವಿಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವಂತೆ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಮತ್ ಅವರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಎಜಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರು. ನಮ್ಮ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಆಧಾರ ರಹಿತ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಗೌಪ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಹಕ್ಕಿನ ಭಾಗವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವ ಮತ್ತೊಂದು ತೀರ್ಪಿನ ಕುರಿತು ಕಾಮತ್‌ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. 

ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ದೀಕ್ಷಿತ್:‌ ಹಾಗಾದರೆ ನಾಳೆಯಿಂದ ನನ್ನ ಸಹೋದರರು ನಾವು ಜಡ್ಜ್‌ ನ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದೇ?

ಕಾಮತ್:‌ ಸಮವಸ್ತ್ರಕ್ಕೂ ಒಂದು ಕಾನೂನು ಇರಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಮ್ಮ ಬಾರ್‌ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ ನ ವಕೀಲರಿಗೆ ನಾವು ಡ್ರೆಸ್‌ ಕೋಡ್‌ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಸೂಚನೆ ಅವರ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವಂತಿರಬಾರದು ಎನ್ನುವುದೇ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ.

ಸರಕಾರದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಕೇರಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್‌ ೭ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರಡಿಸಲಾದ ಪ್ರಸ್ತಾವ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಮೀರಿದೆ. ಡ್ರೆಸ್ ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ನಿಬಂಧನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ.

ಕಾಮತ್ ಈಗ ತಮ್ಮ ಸಲ್ಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಇದು ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25, 19 ಮತ್ತು 14 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಲಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅವಮಾನವಾಗಿದೆ.
ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆದೇಶ ಎಂಬ ನೆಪ ಸಮರ್ಥನೀಯವಲ್ಲ

ಮಧ್ಯಂತರ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಕಾಮತ್‌ ಕೋರಿಕೆ: ಅವರು ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದಲೂ ತಲೆಗೆ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಧರಿಸಿ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಅನುಕೂಲತೆಯ ಸಮತೋಲನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ದಯವಿಟ್ಟು ಅವರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಿ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಈಗ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹಾಜರಾಗದಂತೆ ಅವರು ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳಿಂದ ತಡೆದಿದ್ದಾರೆ?

ಕಾಮತ್: ನಾನು ಕುಂದಾಪುರ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ಕಳೆದ 4-5 ದಿನಗಳಿಂದ ಅವರನ್ನು ತಡೆದಿರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್:‌ ನಾನೂ ಒಂದು ಸಲ್ಲಿಕೆ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಪ್ರಕರಣದ ಕುರಿತು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೆಲವು ಆಂದೋಲನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು ಎಂದು ಮಧ್ಯಂತರ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಲಿ.

ಕಾಮತ್:‌ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್‌ ರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನಾನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾವು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳ ಮುಂದಿರುವಾ ಯಾರೂ ಕಾನೂನನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ಆದರೆ ಕೆಲ ಪಟ್ಟಭದ್ರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳು ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಹಿಜಾಬ್‌ ಧರಿಸಿರುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರನ್ನು ಇತರ ಹುಡುಗರು ಬೆನ್ನಟ್ಟುವ ಚಿತ್ರಗಳಿ ಇವೆ.

AG:: ಕಾಮತ್‌ ರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ತಪ್ಪು ಸಂಕೇತವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿವೆ. ಕೋರ್ಟು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ನಾನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದೇನೆಂದರೆ, ಪ್ರತಿಭಟನೆ, ಬಂದ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ನಡೆಯಬಾರದು ಮತ್ತು "ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿರುವ ಹುಡುಗಿಯರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ" ಎಂಬಂತಹ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅಪಾಯಕಾರಿ. ರಾಜ್ಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ. ರೈತರ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ವೇಳೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ತನಿಖೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ವಿರುದ್ದ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ ಆದೇಶ ನೀಡಿತ್ತು

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯುವಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ.

ಕಾಮತ್: ನಾನು ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್‌ ರ ವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪುತ್ತೇನೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಇರುವವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವೇದಿಕೆಗೆ ಹೋಗುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 19 ರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲು ಇತರರ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಬಹುದೇ? ಅರ್ಜಿದಾರರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ನಾವು ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ʼಇತರರನ್ನುʼ ಬಂಧಿಸಬಹುದೇ? ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಆದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸುವುದು ಗಂಭೀರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನಾನು ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರಬೇಕು. ಕುಚೇಷ್ಟೆಯ ವಿಭಾಗವು ಮಾತ್ರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆಂದೋಲನ ಮಾಡುವುದು, ಬೀದಿಗಿಳಿಯುವುದು, ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಕೂಗುವುದು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ ಮಾಡುವುದು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಇತರರ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ ಮಾಡುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆ ನೀಡಬೇಡಿ. ನೀವು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿರಲು ಬಿಡಬೇಕು. ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಮತ್ತು ರಕ್ತವನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಸಹಜವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ವಿಚಲಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸೋಣ. ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾದರೆ ಬುದ್ಧಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಜಸ್ಟಿಸ್: ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಎಲ್ಲ ಜನರಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ಕೆಲವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಜನರು ಒಳ್ಳೆಯ ಜನರು ಎಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ ... ನಾನು ಲಿಖಿತ ಆದೇಶವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ವಿಷಯದ ಮುಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆ ಬಾಕಿಯಿದೆ, ಈ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮುದಾಯ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ವಿನಂತಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನಾಳೆ 2:30 ಗಂಟೆಗೆ ಮುಂದೂಡಲಾಗಿದೆ.