ಹಿಜಾಬ್ ಪ್ರಕರಣ: ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದೂಡಿದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ
Update: 2022-02-18 11:18 GMT
► ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದೂಡಿದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ
ಸಿಜೆ: ನಮ್ಮ ಆದೇಶ ಬಹಳ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಏನು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ?
AG:: ನಾನು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಹೇಳಬಹುದು. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಬದಲು ನನಗೆ ವಿವರ ನೀಡಿ ಎಂದು ನಾನು ವಿನಂತಿಸುತ್ತೇನೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ಮೀರಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಯಾರಿಗೂ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಸೂಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತೇನೆ.
ಅಡ್ವಕೇಟ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ತಾಹಿರ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ: ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಮಧ್ಯಂತರ ಆದೇಶವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅದು ಎಲ್ಲಿ ಸಿಡಿಸಿ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದೆಯೋ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನೂ ಸಹ ಈಗ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದವರು ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗೇಟ್‌ ಮುಂದೆಯೇ ಹಿಜಾಬ್, ಬುರ್ಖಾ ತೆಗೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಇಲಾಖೆಯು ಆದೇಶವನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಿದೆ. ನಿನ್ನೆ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಇಲಾಖೆ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಉರ್ದು ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲೂ ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗೇಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದೇಶ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಆದರೆ ಗೇಟ್‌ಗಳಲ್ಲೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಏನು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ, ಹಿಜಾಬ್ ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆಯೇ?
AG:: ಹಿಜಾಬ್ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಹಕ್ಕಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಅವರು ಧರ್ಮದ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಕ್ಕು.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು?
AG: ನಿಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನೀವು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವಾಗ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಾನು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮವನ್ನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರೆ, ನೀವು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತೀರಿ.
ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದೂಡಿದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ
ವೇದದಲ್ಲಿರುವ ಶ್ಲೋಕವೊಂದನ್ನು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. "ನಾನು ಯಾವುದೇ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದುಕೂಡಾ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ".
ಅ.ಜನರಲ್: ನೀವು ಹೊರಗಡೆ ಏನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಪಡಿಸುತ್ತೀರೋ ಅದು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
ಸಿಜೆ: ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ವಿಷಯಗಳು
ಎಜಿ: ಹೌದು ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವರು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಒಬ್ಬರು ಹೆಚ್ಚು ಧಾರ್ಮಿಕರಾಗಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇತರರು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಧಾರ್ಮಿಕರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಸಂವಿಧಾನ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ?
ಅ.ಜನರಲ್: ನಾನು ಕೆಲ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದೇನೆ.
ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವಲ್ಲ ಎಂಬ ಎರಡನೇ ಅಂಶಕ್ಕೆ ನಾವೀಗ ಬರುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: ಹೌದು. ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25(1) ರ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ನಾನೀಗ ಬರುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಫೆಬ್ರುವರಿ 5 ರ ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಸಮಿತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ದೂರುಗಳು ಅಥವಾ ಸವಾಲುಗಳಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುವುದನ್ನು ನಾನು ಗಮನಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಅಂಶವೂ ಇದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾದರೆ ಅವರು ಪಿಟಿಎ (ಶಿಕ್ಷಕ-ರಕ್ಷಕ ಸಂಘ) ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು ಎಂದು ಕಾಯಿದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿಬಂಧನೆ ಇದೆ. ಆದರೆ ಅವರು ನೇರವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ (ಹೈಕೋರ್ಟ್) ಬಂದಿದ್ದಾರೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಈಗ ಸರ್ಕಾರಿ ಆದೇಶ ಬಂದಿದೆ. ಸಮಿತಿಯು ಅದರ ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದೇ?
AG: ದಯವಿಟ್ಟು ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25(1) ಗೆ ಬನ್ನಿ
ಸಿಜೆ: ಹಿರಿಯ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಯೂಸುಫ್ ಅವರ ಒಂದು ವಾದವಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ಇಆರ್‌ಪಿ (ಅಗತ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸ) ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸದಿದ್ದರೂ, ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿದ್ದರೂ, ಅದನ್ನು ಧರಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು ಸಹ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25 ಅನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು. ಅದಕ್ಕೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರವಿದೆ. ಆರ್ಟಿಕಲ್ 19ರ ಪ್ರಕಾರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಸರಕಾರದಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾನೂನಿನಿಂದ ಮಾತ್ರ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. ರಾಜ್ಯವು ರಚಿಸಬೇಕಾದ ಕಾನೂನು" ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25 ರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ಈ ಹಕ್ಕು "ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ, ನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಶಾಸಕರು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರೆ, ಅವರ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತರು ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಕುಳಿತು ಚಹಾ ಕುಡಿಯುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇತರ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪಾತ್ರವಿದೆಯೇ?
ಎಜಿ: ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯತೆ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.
AG: ನನ್ನ ಸಲ್ಲಿಕೆ ಏನೆಂದರೆ, ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶವನ್ನು ಸೆಕ್ಷನ್ 133 (2) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಚಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಅರ್ಜಿ ವಿಫಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸರಕಾರ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸವಾಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಗಮನಿಸಬಹುದು.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಸಿಡಿಸಿ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಯಾರು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ?
ಎಜಿ: ಇದನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆಯೇ? ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಶಾಸಕರೇ? ಎಂದು ನಾನು ಇನ್ನಷ್ಟೇ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅದು ಬಹಳ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಶಾಸಕರಿಗೆ ನೀಡಿದರೆ ಅವರದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪು ಅಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ.
ಸಿಜೆ: ಸರ್ಕಾರದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇದೊಂದು ಸುತ್ತೋಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಎಜಿ: ನಾನು ಕಡತಗಳನ್ನು ದಾಖಲೆಗೆ ತರುತ್ತೇನೆ.
ಸಿಜೆ: ಈ ವಾದ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣವನ್ನು ನಾವು ಪ್ರಶಂಸಿಸಬಹುದು.
ಎಜಿ: ಸರ್ಕಾರದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೇ ಶಾಸಕರಿರುವ ಸಮಿತಿ ರಚಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಸಿಜೆ: ಅದನ್ನು ನಾವೇ ಊಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಎಜಿ: ನಾನು ಫೈಲ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇನೆ.
ಜಸ್ಟಿಸ್‌ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಅವರು ಹೇಳಿದಂತೆ X ಪಕ್ಷದ ಶಾಸಕರು, ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲಿರುವ Y ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಥವಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಾಸಕನೇ ಆಗಿರಲಿ, ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳು ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ ನೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದೇ? ಇದರರ್ಥ ನಮಗೆ ಶಾಸಕರ ಮೇಲೆ ಗೌರವವಿಲ್ಲ ಎಂದಲ್ಲ. ಇದು ಆ ಪಕ್ಷ ಈ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರದ್ದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಾತ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಪಾತ್ರವು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಬೇಕೇ?
AG: ನಾವು ವಿಭಾಗ 133 (2) (CDC ಅನ್ನು ರಚಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ) ಬಳಸಿದ್ದೇವೆ. ನಾವು ಅದನ್ನು ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲ್‌ಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ, ರವಿವರ್ಮ ಕುಮಾರ್ ಸರ್ "ನೀವು ಅದನ್ನು ಒಬ್ಬ ಉದ್ಯೋಗಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೀರಿ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ದಯವಿಟ್ಟು CDC ಯ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ನೋಡಿ, ಇಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಪಾತ್ರ ಇರುವಂತಿಲ್ಲ.
ಸಿಜೆ: ನೀವು ತೋರಿಸಿದ ಸುತ್ತೋಲೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಿಡಿಸಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅಧೀನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹೊರಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದನ್ನು ಸೆಕ್ಷನ್ 133 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆದೇಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದೇ?
AG: ಇದನ್ನು 133 ಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಬೇಕು.
ಸಿಜೆ: ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶವಲ್ಲ, ಅಧಿಸೂಚನೆ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಅಧೀನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮೂಲಕ ಹೊರಡಿಸಿದ ಸುತ್ತೋಲೆಯಾಗಿದೆ.
AG: ಇಂತಹ ಸುತ್ತೋಲೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮೋದನೆಯಿಂದ ಹೊರಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಿಜೆ: ಅಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇದೆಯೇ?
AG: ಖಂಡಿತ ಇದೆ. ಈ ಕುರಿತು ನಾನು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸಬಹುದು. ಸಿದರೆ, ಅದು ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮೋದನೆ ಇಲ್ಲದೆ ಸಮಿತಿಗೆ ಶಾಸಕರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.
ʼಕಾಲೇಜು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿಯು ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯಿದೆಯಿಂದ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಲ್ಲʼ ಎಂಬ ರವಿವರ್ಮಕುಮಾರ್ ಅವರ ವಾದಕ್ಕೆ ಎಜಿ ಈಗ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಎಜಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯಿದೆಯ ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಓದಿದರು: "ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮುದಾಯದ ಒಳಿತಿಗಾಗಿದೆ." ಇದು ICSE, CBSE ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಯಿದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 2 (14) ಅನ್ನು ಓದುತ್ತಾ,ಕಾಯಿದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 38 ಸರ್ಕಾರಿ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಾವು ಕಾಲೇಜು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಎಂಬಂತೆ, ಸರ್ಕಾರಿ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಸಮಿತಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇಲ್ಲ.
ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಉಳಿದ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯಿದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 133(2) ಅನ್ನು AG ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಖಾಸಗಿ ಕಾಲೇಜುಗಳು ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಸರ್ಕಾರ ನಡೆಸುವ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಸಮಿತಿ ಇಲ್ಲ".
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: "ಸಿಡಿಸಿಗಳು 2014 ರಿಂದ ಇವೆ. ಯಾವುದೇ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಸಿಡಿಸಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬಂದಿಲ್ಲ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬಂದು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ʼಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದೆʼ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಅರ್ಜಿ ವಿಫಲವಾಗಬೇಕು."
"ಒಂದು ಆದೇಶವನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಮನವಿಗಳು ಅದನ್ನು ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಅವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸಿಜೆ: ಸಮವಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯವು ಇನ್ನೂ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೀರಾ?
AG: ಹೌದು.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ʼನಾವು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೇವೆʼ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ನೀವು ಹೇಳಿಲ್ಲ.
ಎಜಿ: ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಮಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಲುವು ಏನಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.
ಸಿಜೆ: ಸರಕಾರದ ಆದೇಶ ಅಕಾಲಿಕವಾಗಿದೆಯೇ? ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದು ಕಡೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಮಿತಿಯು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ನೀವು ಇದನ್ನು (ಮೇಲಿನ ಉತ್ತರ) ಹೇಳುತ್ತೀರಾ? ಇದು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರದಿಂದ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ನಿಲುವು ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೇ?
ಎಜಿ: ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಾವು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ನಿಲುವಾಗಿದೆ. ಹಿಜಾಬ್ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಹೇಳಬಹುದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದಿತ್ತು. ನಾವು ಹಾಗೆ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ನಾವು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ರಾಜ್ಯದ ಹೇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
ಸಿಜೆ: ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನಮೂದಿಸುವ ಅಗತ್ಯವೇನು?
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಆದೇಶದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳೋಣ. ಕಾಲೇಜುಗಳಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಶಾಲೆಗಳಾಗಲಿ, ಅವರು ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಬಹುದೇ?
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ಈ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ನಮೂದಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ ನಂತರ ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸುವ ಅಗತ್ಯವೇನಿತ್ತು
ಎ.ಜೆ: ಉತ್ತಮ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆ ಹಂತ ಈಗಾಗಲೇ ದಾಟಿದೆ.
ಸಿಜೆ: ಅವರು ನಿಮ್ಮ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ನಗುತ್ತಾರೆ.
ಸಿಜೆ: ಆದೇಶವು ನಿರುಪದ್ರವ ಎಂಬ ನಿಮ್ಮ ವಾದಗಳನ್ನು ನಾವು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರೆ ..ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಎಲ್ಲಿತ್ತು?
AG: ರಾಜ್ಯವು ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜಾಗೃತವಾಗಿದೆ, ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾವು ಅದರಿಂದ ದೂರವಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಸಿಡಿಸಿಗೆ ನಾವು ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು(ತೀರ್ಮಾನಿಸುವ ಹಕ್ಕು) ನೀಡಿದ್ದೇವೆ.
ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ಅಂದರೆ ಸಿಡಿಸಿ ಅವರು ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ನಿಮಗೆ ಅಭ್ಯಂತರವಿಲ್ಲವೇ?
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: ಒಂದು ವೇಳೆ CDC ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 131 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಅದನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಇದ್ದರೆ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರ ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು. ಇದೀಗ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ನಾವು ಸಿಡಿಸಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ನೀಡಿದ್ದೇವೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೀಕ್ಷಿತ್: ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೀವು ಸರಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈ ಆದೇಶಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಿಡಿಸಿ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಆಗಿದೆ. ಅವರು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ?
AG: ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಾವು ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಏನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತೇವೆ? ಕಾಲೇಜುಗಳು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂದಷ್ಟೇ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಆದೇಶಿಸಿದೆ.
ಸಿಜೆ: ಸರ್ಕಾರ ಯಾವುದೇ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿಲ್ಲವೇ?
AG: ಹೌದು, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಸಮವಸ್ತ್ರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸರಕಾರಿ ಪಿಯು ಕಾಲೇಜುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಕಾಳಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಪಿಯು ಇಲಾಖೆಯ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಸಿಡಿಸಿ ಸೂಚಿಸಿದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ನೋಡಿ, ಇಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಸಿಡಿಸಿ ಸೂಚಿಸಿರುವ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಧರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಅಷ್ಟೇ.
ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಆದೇಶದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗವನ್ನು AG ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದದ್ದೇನೆಂದರೆ," ಯಾವುದೇ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸೂಚಿಸದಿದ್ದರೆ, ದಯವಿಟ್ಟು ಯೋಗ್ಯವಾದ, ಸರಳ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ." ಅದನ್ನು ಇನ್ನೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದಿತ್ತು ಎಂಬುವುದನ್ನು ನಾನು ಒಪ್ಪುತ್ತೇನೆ.
ಸರಕಾರದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಿಜಾಬ್ ಕುರಿತು ಏನನ್ನೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ. ನಾನಿದನ್ನು ಹತ್ತು ಬಾರಿ ಓದಿದ್ದೇನೆ.
ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ: ನಾವು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವುದು ಏನೆಂದರೆ... ಈ ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶದ ಅಗತ್ಯವೇನು? ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶ ನಿರುಪದ್ರವಿ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ. ಆದರೆ ಹಿಜಾಬ್ ಅನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವುದು ಆರ್ಟಿಕಲ್ 25 ಅನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ. ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಏನಿತ್ತು?
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: ಇಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಿ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಿ, ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸುವುದು ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಹಕ್ಕಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬಂತಹ ಹಲವು ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಅಶಾಂತಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಸಿಡಿಸಿಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ನನಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಬೇಕಾದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಚಾರವೆಂದರೆ, ಈ ನಿರ್ಣಯವು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದುದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಸಮುದಾಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಓದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯ ಕಾಳಜಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಈ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
ಆ ವೇಳೆಗೆ, ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೂ ಹರಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ಅಶಾಂತಿ ಮುಂದುವರೆದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಫೆ.5ರ ಆದೇಶವನ್ನೇ ಜಾರಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಈ ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶವು ನಿರುಪದ್ರವಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಅರ್ಜಿದಾರರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 31 ರಿಂದ, ಕೆಲ ಹುಡುಗಿಯರು ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದಾಗ ಈ ಘಟನೆ ಸಂಭವಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಹಿಜಾಬ್ ಧರಿಸಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ರೀತಿಯ ಒತ್ತಾಯ ಕಂಡುಬಂದ ವೇಳೆ ಸಿಡಿಸಿ(ಕಾಲೇಜು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿ) ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಬಯಸಿತು. ಸಿಡಿಸಿ 01.01.2022 ರಂದು ಶಾಸಕರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಸಿಡಿಸಿಯ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಓದಿದರು: 1985 ರಿಂದ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪಿಯು ಇಲಾಖೆ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮುಂದಿನ ಆದೇಶದವರೆಗೆ ಹಿಂದಿನ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆಯೇ ತರಗತಿ ನಡೆಸಲು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ದಯವಿಟ್ಟು ಸಭೆಯ ಅವಧಿಯನ್ನು ನೋಡಿ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪೋಷಕರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. 1985ರಿಂದಲೂ ಸಮವಸ್ತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸಭೆಯ ನಂತರವೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಅವರು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮುಂದುವರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಈ ವಿಚಾರ ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು.
"ಇದುವರೆಗೆ ಇಲ್ಲದೇ ಇದ್ದ ನಿಯಮವನ್ನು ಸುಮ್ಮನೇ ಕೆದಕಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಉತ್ತಮವಲ್ಲ" ಎಂದು ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ದೇಶಕರೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸಿದ ಮಾತುಕತೆಯನ್ನು ಎಜಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್: ಕಾಲೇಜು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ನಾನು ಸರಕಾರಿ ಆದೇಶದ ಕಾನೂನುಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನ�