‘‘ಪ್ರಭುತ್ವದ ಮುದ್ದಿಗೊಳಗಾಗುವುದು ಕಲಾವಿದನಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ’’ -ನಡಾವ್ ಲ್ಯಾಪಿಡ್
‘‘ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಮಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ನಾನು ವಿಷಾದಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ನನ್ನಲ್ಲಿತ್ತು. ನನ್ನ ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯು ಸರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಲೇಬೇಕಿತ್ತು’’ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವ ಇಸ್ರೇಲಿ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ ನಡಾವ್ ಲ್ಯಾಪಿಡ್, ಆ ಕುರಿತು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ‘ದಿ ವೈರ್’ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿರುವ ಅವರ ಬರಹದ ಆಯ್ದ ಭಾಗ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ನಾನು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನಾನು ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತವದ ಭಾಗವಲ್ಲ. ನಾನು ತೀರ್ಪುಗಾರನ ಕರ್ತವ್ಯದಿಂದ ಹೋಗಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಈ ರೀತಿ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.
ಕಥೆ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಚಿತ್ರದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಅಲ್ಲ. ನಿಜವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬೇರೆಯೇ ಆಗಿದೆ. ಜನರು ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಬಹುದು ಮತ್ತು ನಾನು ಏನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಬಹುದು. ಅವರು ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ಯೋಚಿಸಬಹುದು. ಜನರು ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಇಷ್ಟಪಡದಿರಬಹುದು, ಮೆಚ್ಚಬಹುದು ಅಥವಾ ದ್ವೇಷಿಸಬಹುದು. ಇದೆಲ್ಲವೂ ಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ನಾನು ಈ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಚರ್ಚೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಬಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಈ ರೀತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆಯೇ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು.
ನಾನು ಇಷ್ಟಪಡದಿರುವ ಇತರ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಆದರೆ, ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ನಕಲಿ ಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ. ಅದೊಂದು ಪ್ರಚಾರ ಚಿತ್ರ. ಇದು ಜೀವನ, ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಗಳು, ಸಮಯದ ಒಂದು ಕ್ಷಣ, ಮನುಷ್ಯರ ಬಗ್ಗೆ - ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮಾಡುವಂತೆ ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು ಕೇವಲ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ - ಅತ್ಯಂತ ಅಸಭ್ಯ ಮತ್ತು ಅಗ್ಗದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ಅಗ್ಗದವೆಂದು ನಾನು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಸಿನಿಮೀಯ ಕುಶಲತೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ.
ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಎಷ್ಟು ಜನರು ಸತ್ತರು ಅಥವಾ ಬಲಿಯಾದವರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ನನ್ನ ಬಳಿ ಯಾವುದೇ ಮಾರ್ಗ ಅಥವಾ ಸಾಧನಗಳಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟು ಮಂದಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನನಗಿಲ್ಲ. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿರುವ ಈ ಭಯಾನಕ ಸಂಗತಿಗಳು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಡೆದಿವೆಯೇ ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳಲಾರೆ. ಈ ಭಯಾನಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿರುವಂತೆ ತೋರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆಯೇ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ, ಕೆಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಟ್ಟವರು ಸಹ ತಾವು ಸರಿ ಎಂದು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜೀವನವನ್ನು ಸಂಘರ್ಷವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ - ಇದು ತುಂಬಾ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಭಯಾನಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಭಾವನೆ ನಿಮಗೆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ನೀವು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಜೆಂಡವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಂತಹ ಅಸಭ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದ ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಆ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅವನು ಅದನ್ನು ಸೌಂದರ್ಯದ ಸ್ಮಾರಕದಂತೆ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಕಲೆಯ ಮಾಂತ್ರಿಕತೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರು ಇದ್ದಾರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕ್ಯಾಮರಾವನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ, ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಪ್ರಚಾರದ ನೈತಿಕ ಅಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸಿನೆಮಾದ ಸೌಂದರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್ ಚಲನಚಿತ್ರದ ವೇಷದಲ್ಲಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ನಿಜವಾದ ಚಿತ್ರವಲ್ಲ. ಇದು ಅಭಿರುಚಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿನ ಅಸಭ್ಯತೆ.
ತಮ್ಮ ಮನೆ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧಿಕರಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟವರು ಮತ್ತು ಈ ದುಷ್ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಜನರು ಅಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅಂತಹ ದುಷ್ಕೃತ್ಯದ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿ ನಾನು ಬಂದಿದ್ದರೆ, ‘ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಫೈಲ್ಸ್’ನಂತಹ ಚಿತ್ರ ನನ್ನ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ನನ್ನ ದೃಷ್ಟಿ ಹೆಚ್ಚು ಗಂಭೀರವಾದದ್ದರೆಡೆಗೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಆಕ್ರೋಶ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧವು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಮೌನಗೊಳಿಸಲು ಸುಲಭವಾದ ಸಾಧನಗಳು. ಕಲೆಯ ಪಾತ್ರವು ಜನರಿಗೆ ಆರಾಮ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಅದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿಯಾಗಿರಬೇಕು. ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಶೈಲಿಯಿಂದ ಅದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೇ ಹೊರತು ಮೂರ್ಖ ಅಸಭ್ಯತೆಯಿಂದ ಅಲ್ಲ.
ನನ್ನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಜನರು ಬಹಳ ದೃಢವಾದ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಚಿತ್ರಗಳು ಸ್ವತಃ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜನರನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು ತಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಯೋಚಿಸುವ ಅಥವಾ ಚುಂಬಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.
ನನಗೆ ನನ್ನದೇ ಆದ ರಾಜಕೀಯ ವಿಚಾರಗಳಿದ್ದರೂ, ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪಾಳಯದಿಂದ ಬರುವ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಲು ಉತ್ಸುಕನಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಬಲಪಂಥೀಯ ಚಿತ್ರಗಳು, ಎಡಪಂಥೀಯ ಚಿತ್ರಗಳು; ನಾನು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕಲಾವಿದರು ಆಡಳಿತದಿಂದ ಮುದ್ದಿಗೊಳಗಾಗದಿರುವುದು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮನ್ನು ದೂರದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಆಡಳಿತದೊಂದಿಗೆ ಸಂಘರ್ಷದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಭಾವನೆ.