ಸೇನಾಧಿಕಾರಿ ವಿರುದ್ಧ ಅವಹೇಳನ : ವಿಜಯ್ ಶಾ ವಿರುದ್ಧ ಬಿಜೆಪಿಯಿಂದ ಏನು ಕ್ರಮ ?
Update: 2025-05-16 00:01 IST
ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಕರ್ನಲ್ ಸೋಫಿಯಾ ಖುರೇಷಿ ಅವರನ್ನು "ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಸಹೋದರಿ" ಎಂದು ಕರೆದ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಸಚಿವ ಕುನ್ವರ್ ವಿಜಯ್ ಶಾ ವಿರುದ್ಧ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಬುಧವಾರ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತ್ತು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು 'ಅವಹೇಳನಕಾರಿ' , 'ಅಪಾಯಕಾರಿ' , ಮತ್ತು 'ಗಟರ್ ಭಾಷೆ'ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದು, ಇದು ಕೇವಲ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳನ್ನೇ ಕಡೆಗಣಿಸುವಂತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ, ಸಚಿವರ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ನ್ಯಾಯ ಸಂಹಿತೆ, 2023 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅತುಲ್ ಶ್ರೀಧರನ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅನುರಾಧಾ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು, ಸಚಿವ ವಿಜಯ್ ಶಾ ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಯು ದೇಶದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ, ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಅಖಂಡತೆಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಹೊರಿಸುವ ಬಿಎನ್ಎಸ್ನ ಸೆಕ್ಷನ್ 152 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.
"ಪಹಲ್ಗಾಮ್ನಲ್ಲಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಸಹೋದರಿ ಕರ್ನಲ್ ಸೋಫಿಯಾ ಖುರೇಷಿ ಎಂದು ಸಚಿವರು ನೀಡಿದ ಹೇಳಿಕೆಯು ಮುಸ್ಲಿಮರಾಗಿರುವ ಯಾರಾದರೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಅಥವಾ ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಅಖಂಡತೆಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ," ಎಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.
ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ, ಬಿಎನ್ಎಸ್ನ ಸೆಕ್ಷನ್ 196(1)(b) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಹ ಅಪರಾಧ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಗಮನಿಸಿದೆ. ಈ ಸೆಕ್ಷನ್ ವಿವಿಧ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಜನಾಂಗೀಯ, ಭಾಷಾ ಅಥವಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗುಂಪುಗಳು ಅಥವಾ ಜಾತಿಗಳು ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಕದಡುವ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕದಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುವ ಕೃತ್ಯಗಳ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ.
"ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ, ಈ ಸೆಕ್ಷನ್ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಕರ್ನಲ್ ಸೋಫಿಯಾ ಖುರೇಷಿ ಅವರು ಮುಸ್ಲಿಂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುವುದು ವಿಭಿನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಕದಡಬಹುದು" ಎಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಗಮನಿಸಿದೆ.
ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಭಾರತದ ಕಡೆಗೆ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೂ ಸಹ, ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು "ಕೇವಲ ಮುಸ್ಲಿಂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ" ಅವಹೇಳನಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಅನಿಸಿಕೆಯನ್ನು ಸಚಿವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮೂಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಬಿಎನ್ಎಸ್ನ ಸೆಕ್ಷನ್ 197 ಸಹ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ.
ಶಾ ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಮುಸ್ಲಿಂ ಧರ್ಮದ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಅದೇ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರದ ಇತರ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಅಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷ ಅಥವಾ ವೈರತ್ವದ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ 'ಪ್ರವೃತ್ತಿ'ಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಗಮನಿಸಿದೆ.
ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, ಬುಧವಾರ ಸಂಜೆಯೊಳಗೆ ಸಚಿವರ ವಿರುದ್ಧ ತಕ್ಷಣವೇ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ಡಿಜಿಪಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತ್ತು. ಡಿಜಿಪಿ ಯಾವುದೇ ಲೋಪ ಎಸಗಿದರೆ, ಅವರು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಕಾಯಿದೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಎಚ್ಚರಿಸಿತ್ತು.
ಬುಧವಾರ ಸಂಜೆಯೊಳಗೆ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಆದೇಶಿಸಿದಾಗ, ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯಾವಕಾಶ ಕೋರಿದರು.
ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ದಾಖಲಿಸಿ, ಇದೀಗಲೇ ದಾಖಲಿಸಿ... ನಾನು ನಾಳೆ ಬದುಕಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ... ನಾನು ನಿಮಗೆ ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಗಳ ಸಮಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ... ಈ ಆದೇಶವು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ನಿಂದ ತಡೆ ನೀಡಲ್ಪಡಲಿ, ಅಥವಾ ನಾಳೆಯೊಳಗೆ ಪಾಲನೆ ಆಗಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಿತ್ತು.
ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ವರದಿಗಾರರಿಂದ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಎಜಿ ವಾದಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಇದಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, "ವೀಡಿಯೊವನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾದ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಲಿಂಕ್ಗಳನ್ನು ನಾವು ಸೇರಿಸುತ್ತೇವೆ, ಈ ಮನುಷ್ಯನು ವಿಷವನ್ನು ಕಾರುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ನಾವು ಆ ಲಿಂಕ್ಗಳನ್ನು ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುತ್ತೇವೆ," ಎಂದು ಹೇಳಿತು.
ಕರ್ನಲ್ ಸೋಫಿಯಾ ಖುರೇಷಿ ಅವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ತಾಣಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ ನಡೆಸಿದ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಸೇನೆಯ ಪರವಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ 'ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂಧೂರ್'ನ ಮುಖವಾಗಿದ್ದರು.
ವಿಜಯ್ ಶಾ ಅವರು ಮಂಗಳವಾರ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದು, "ಜಿನ್ಹೋನೆ ಹಮಾರಿ ಬೇಟಿಯೋನ್ ಕೆ ಸಿಂಧೂರ್ ಉಜಾಡೆ ಥೆ... ಹಮ್ನೆ ಉನ್ಹಿಕಿ ಬೆಹೆನ್ ಭೇಜ್ ಕರ್ ಕೆ ಉನ್ಕಿ ಐಸಿ ಕಿ ತೈಸೀ ಕರ್ವಾಯೀ" ಅಂದ್ರೆ ಯಾವ ಜನರು (ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು) ನಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಯರ ಸಿಂಧೂರವನ್ನು ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಳಿಸಿಹಾಕಿದ್ದರೋ... ಅವರ ಸಹೋದರಿಯನ್ನೇ ಕಳುಹಿಸಿ ನಾವು ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಕ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆದೇಶದ ಬಳಿಕ ಸಚಿವ ವಿಜಯ್ ಶಾ ವಿರುದ್ಧ ಎಫ್ ಐ ಆರ್ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ವಿಜಯ್ ಶಾ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮೊರೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಗುರುವಾರ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುವಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಕಟುವಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ. "ದೇಶವು ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತಿರುವಾಗ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರಬೇಕು. ಅವರು ಏನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂಬುದು ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು" ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ. ಕರ್ನಲ್ ಖುರೇಷಿ ಅವರನ್ನು "ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಸಹೋದರಿ" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ವಿಜಯ್ ಶಾ ವಿರುದ್ಧ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶದಂತೆ ಈಗಾಗಲೇ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಾಗಿದೆ.
ಮೇ 15ರಂದು, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಸಹ ಸಚಿವ ವಿಜಯ್ ಶಾ ವಿರುದ್ಧ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಎಫ್ಐಆರ್ ತನಿಖೆಯನ್ನು ತಾನೇ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಆದೇಶಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಪೊಲೀಸರು ದಾಖಲಿಸಿದ ಎಫ್ಐಆರ್ನ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಎಫ್ಐಆರ್ ಅನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ಒತ್ತಡಗಳಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೇ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತನಿಖೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅತುಲ್ ಶ್ರೀಧರನ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅನುರಾಧಾ ಶುಕ್ಲಾ ಅವರ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು ಎಫ್ಐಆರ್ ನಲ್ಲಿನ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ತೀವ್ರ ಅತೃಪ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು. ಎಫ್ಐಆರ್ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಚಿವರ ಯಾವ ಕ್ರಮಗಳು ಅಪರಾಧದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ಎಫ್ಐಆರ್ ಅನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಇದನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿತು. ಇದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಮೇ 14 ರ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ಎಫ್ಐಆರ್ನ ಭಾಗವಾಗಿ ಓದಬೇಕು ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿತು.
ವಿವಾದ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶಗಳ ನಂತರ, ವಿಜಯ್ ಶಾ ಅವರು ಬುಧವಾರ ರಾತ್ರಿ ತಮ್ಮ 'X' ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ವೀಡಿಯೊ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸಿದರು. ಅವರು ಕರ್ನಲ್ ಸೋಫಿಯಾ ಖುರೇಷಿ ಅವರನ್ನು "ದೇಶದ ಸಹೋದರಿ" ಎಂದು ಕರೆದರು. ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಡಾ. ಮೋಹನ್ ಯಾದವ್ ಅವರ ಕಚೇರಿಯೂ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶದಂತೆ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಈ ಮಧ್ಯೆ, ಸಚಿವ ವಿಜಯ್ ಶಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ನೀಡಿದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲೂ ಅವರಿಗೆ ಛೀಮಾರಿ ಬಿದ್ದಿದೆ. ಆದರೆ ಬಿಜೆಪಿ ಮಾತ್ರ ಇನ್ನೂ ವಿಜಯ್ ಷಾ ರನ್ನು ಪಕ್ಷದಲ್ಲೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸರಕಾರದಲ್ಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಈ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ, ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ರಾಜನಾಥ್ ಸಿಂಗ್, ಗೃಹ ಸಚಿವ ಅಮಿತ್ ಶಾ , ಬಿಜೆಪಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜೆ ಪಿ ನಡ್ಡಾ ಹಾಗು ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಸಿಎಂ ಮೋಹನ್ ಯಾದವ್ ಅವರು ಮೌನ ಮುರಿದು ಮಾತಾಡಬೇಕಿದೆ.