ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಶೇ.31 ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯವಿಲ್ಲ!
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2019-21 ವರದಿ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2019-21 (ಎನ್ಎಫ್ಎಚ್ಎಸ್-5) ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷಾ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಐದನೇಯದಾಗಿದೆ. ಅದು 2017 ಮಾರ್ಚ್ 31ರವರೆಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವಂತೆ, ಭಾರತದ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರಾಜ್ಯ/ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಮತ್ತು ದೇಶದ 707 ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪರವಾಗಿ ಮುಂಬೈಯ ಅಂತರ್ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ (ಐಐಪಿಎಸ್) ನಡೆಸಿದೆ.
ಹಾಲಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಾಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ, ಅಂಗ ವೈಕಲ್ಯ, ಶೌಚಾಲಯಗಳ ಲಭ್ಯತೆ, ಮರಣ ನೋಂದಣಿ, ಋತುಸ್ರಾವದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಪಾತದ ಕಾರಣಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧಾನಗಳು ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ನೂತನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.
ಶೇ. 19 ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಶೌಚಾಲಯವಿಲ್ಲ
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಶೇ. 19 ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳು ಗಗನ ಕುಸುಮವೇ ಆಗಿದೆ. ಆ ಕುಟುಂಬಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಈಗಲೂ ಬಯಲು ಮಲವಿಸರ್ಜನೆಯಲ್ಲೇ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿದೆ.
ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶೇ. 81 ಕುಟುಂಬಗಳು ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳ ಬಳಕೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಶೇ. 96 ಕುಟುಂಬಗಳು ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇ. 76 ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಶೌಚಾಲಯದ ಸೌಲಭ್ಯವಿದೆ.
ಶೇ. 69 ಭಾರತೀಯ ಕುಟುಂಬಗಳು ಸುಧಾರಿತ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು (ಈ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಕುಟುಂಬಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಮಾತ್ರ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ) ಹೊಂದಿವೆ. ಅದೇ ವೇಳೆ, ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 11 ಕುಟುಂಬಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಕುಟುಂಬಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇ. 11.
ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಆದಾಯಕ್ಕೂ ನಂಟು
ಕುಟುಂಬದ ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿದಷ್ಟೂ ಅದರ ಸದಸ್ಯರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಧನೆಯೂ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಐದು ಆದಾಯ ಗುಂಪುಗಳ ಪೈಕಿ ತಳದಲ್ಲಿರುವ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆಯರ ಸರಾಸರಿ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ 0.4 ವರ್ಷಗಳಾದರೆ, ಗರಿಷ್ಠ ಆದಾಯ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆಯರ ಸರಾಸರಿ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ 9.3 ವರ್ಷಗಳು.
ಅದೇ ವೇಳೆ, ಕನಿಷ್ಠ ಆದಾಯ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪುರುಷರ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ 3.7 ವರ್ಷಗಳಾದರೆ, ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪುರುಷರ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ 10 ವರ್ಷಗಳು.
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರದ ಗುಂಪುಗಳ ಸರಾಸರಿ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ ಗರಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ. ಅದು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 7 ವರ್ಷಗಳಾದರೆ, ಪುರುಷರಿಗೆ 8.5 ವರ್ಷಗಳಾಗಿವೆ.
ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ಶಾಲಾ ಅವಧಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಅದು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 4.3 ವರ್ಷಗಳಾದರೆ, ಪುರುಷರಿಗೆ 5.4 ವರ್ಷಗಳಾಗಿವೆ.
ಹೊಗೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ
ಮನೆಯೊಳಗಿನ ಹೊಗೆ ಸೇವನೆ (ಒಲೆಗಳಿಂದ ಬರುವ ಹೊಗೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಹೊಗೆಬತ್ತಿ ಸೇವನೆಯಿಂದ ಬರುವ ಹೊಗೆಯಾಗಿರಬಹುದು) ಹಲವು ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶೇ. 41 ಕುಟುಂಬಗಳು ಅಡುಗೆ ಮಾಡಲು ಯಾವುದಾದರೂ ಘನ ಉರುವಲನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅದು ಒಂದೋ ಕಟ್ಟಿಗೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಸೆಗಣಿ ಬೆರಣಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಶೇ. 69 ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಶೌಚಾಲಯ
ದೇಶದ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಪೈಕಿ ಕೇವಲ ಶೇ. 69 ಕುಟುಂಬಗಳು ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅದೇ ವೇಳೆ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡ ಅಥವಾ ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಪೈಕಿ ಶೇ. 93 ಕುಟುಂಬಗಳು ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಶೇ. 28 ಮಹಿಳೆಯರು,ಶೇ. 14 ಪುರುಷರು ಶಾಲೆಗೇ ಹೋಗಿಲ್ಲ
ಆರು ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹಿಳೆಯರ ಪೈಕಿ ಶೇ. 72 ಮತ್ತು ಪುರುಷರ ಪೈಕಿ ಶೇ. 87 ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಾರು ಮೂರನೇ ಒಂದರಷ್ಟು (ಶೇ. 31) ಮಹಿಳೆಯರು 7 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವರ್ಷದ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಶೇ. 14 ಮಂದಿ 8-9 ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪುರುಷರ ಪೈಕಿ, ಶೇ. 34 ಮಂದಿ 7ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಶೇ. 16 ಮಂದಿ 8-9 ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ತಿಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಕೇವಲ ಶೇ. 10 ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಶೇ. 13 ಪುರುಷರು 10-11 ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶೇ. 17 ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಶೇ. 23 ಪುರುಷರು 12 ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ್ದಾರೆ.
ಶೇ. 28 ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಶೇ. 14 ಪುರುಷರು ಶಾಲೆಗೇ ಹೋಗಿಲ್ಲ.
ಮನೆಗಳ ಸ್ಥಿತಿ
ದೇಶದ 5ರಲ್ಲಿ 3 ಕುಟುಂಬಗಳು ಪಕ್ಕಾ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ (ಪಕ್ಕಾ ಮನೆಗಳೆಂದರೆ ನೆಲ, ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿರುವ ಮನೆಗಳು). ಅದೇ ವೇಳೆ, ಶೇ. 34 ಕುಟುಂಬಗಳು ಕಚ್ಚಾ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಶ್ರೀಮಂತರು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ಬಡವರು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿವೆ. ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಐದು ಸಮ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದರೆ, ನಗರವಾಸಿಗಳ ಪೈಕಿ ಶೇ. 46 ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಶೇ. 29 ಎರಡನೇ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನತೆ (ಶೇ. 54) ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ಆದಾಯ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಹೋಗಿದ್ದಾರೆ.
ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಜನರು ಚಂಡಿಗಡದಲ್ಲಿ ಶೇ. 79, ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ. 68 ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ನಲ್ಲಿ ಶೇ. 61 ಇದ್ದಾರೆ.
ಅದೇ ವೇಳೆ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟದ ಆದಾಯ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಜಾರ್ಖಂಡ್ (ಶೇ. 46), ಬಿಹಾರ (ಶೇ. 43) ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಮ್ (ಶೇ. 38). ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಶೇ. 71 ಜನರು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಶೇ. 49 ಜನರು ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ಸಂಪತ್ತು ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆ.
ಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಲಭ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ
ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ. 96 ಭಾಗಕ್ಕೆ ಈಗ ಸುಧಾರಿತ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2019-21 ಹೇಳಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ನಗರ ಕುಟುಂಬಗಳು (ಶೇ.99) ಮತ್ತು ಶೇ. 95 ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಟುಂಬಗಳು ಸುಧಾರಿತ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಪಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ನಗರಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸರಬರಾಜಾಗುವ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಪೈಕಿ ಶೇ. 54 ಭಾಗ ನಳ್ಳಿ ನೀರಾಗಿದೆ. ಶೇ. 16 ಭಾಗ ನೀರು ಟ್ಯೂಬ್ವೆಲ್ ಮತ್ತು ಬೋರ್ವೆಲ್ಗಳಿಂದ ಪೂರೈಕೆಯಾದರೆ, ಶೇ. 12 ಭಾಗವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಳ್ಳಿಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಟಾಂಡ್ಪೈಪ್ಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅದೇ ವೇಳೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸರಬರಾಜಾಗುವ ನೀರಿನ ಪೈಕಿ ಶೇ. 46 ಟ್ಯೂಬ್ವೆಲ್ ಅಥವಾ ಬೋರ್ವೆಲ್ ನೀರಾಗಿದೆ. ಶೇ. 23 ನೀರು ನಳ್ಳಿಯ ಮೂಲಕ ಮನೆ ಮನೆಗಳನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಶೇ. 68 ಕುಟುಂಬಗಳು ಬಳಸುವ ನೀರು ಅವರ ಮನೆ ಆವರಣದಲ್ಲೇ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಅವರ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಮಾಣ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 86.
ಶೇ. 58 ಕುಟುಂಬಗಳು ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಸಂಸ್ಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲೂ, ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಮಾಣ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ. 66 ಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮ ಕುಡಿಯುವ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಸಂಸ್ಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇ. 44ರಷ್ಟು ಇದೆ.