ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಚಿಹ್ನೆ: ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದ ಮಿರ್ಜಾನ್ ಕೋಟೆ

ಕುಮಟಾ: ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಮಟಾ ತಾಲೂಕಿನ ಮಿರ್ಜಾನ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಘನಾಶಿನಿ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ಮಿರ್ಜಾನ್ ಕೋಟೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ನಿಶ್ಯಬ್ದ ಮತ್ತು ಒಂದು ಭವ್ಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ.

ಹಸಿರು ಪರ್ವತಗಳು, ತೆಂಗಿನ ತೋಟಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಳೆಯ ನಡುವೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ಈ ಕೋಟೆ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ರಾಜವಂಶದ ವೈಭವವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ‘ಪೆಪ್ಪರ್ ಕ್ವೀನ್’ (ಮೆಣಸಿನ ರಾಣಿ) ಎಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಗೆರೊಪ್ಪ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಭೈರದೇವಿ ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಕೋಟೆಯು ಅವರ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು.

ಮಿರ್ಜಾನ್ ಕೋಟೆಯು ಕುಮಟಾದಿಂದ ಸುಮಾರು 10-11 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಗೋಕರ್ಣಕ್ಕೂ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 470 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಕೋಟೆಯ ರಚನೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ: ಸುಮಾರು 11.5 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಈ ಕೋಟೆಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೆಂಪುಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು (ಲ್ಯಾಟರೈಟ್) ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕಲ್ಲಿನ ಬಲಿಷ್ಠ ಗೋಡೆಗಳಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು 12 ಬುರುಜುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆಳವಾದ ಬಹುದಾರಿ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೋಟೆಯು ನಾಲ್ಕು ಬೃಹತ್ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಅಗಲವಾದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳು, ಸುಳಿವು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಗುಪ್ತ ಮಾರ್ಗಗಳು/ದ್ವಾರಗಳು, ಒಂಬತ್ತು ಬಾವಿಗಳು, ದರ್ಬಾರ್ ಹಾಲ್, ಉದ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಜಾಗದಂತಹ ಹಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಸ್ಥಿತಿ: ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸೈನಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣದಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾದರೂ, ಅದರ ಮೂಲ ಶಿಲ್ಪದ ಶಕ್ತಿ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಅಚ್ಚರಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಈ ಕೋಟೆಯು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದು, ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯರ ಬೇಡಿಕೆ: ಕೋಟೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಸಮುದ್ರ, ನದಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಪರಿಸರವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಂದವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಶಾಂತ ವಾತಾವರಣ, ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪದ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಚಿತ್ರೀಕರಣಗಳಿಗೂ ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ, ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಭಾಗಗಳ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯಬೇಕು. ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸರಕಾರ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಸ್ಥಳೀಯರ ಆಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಈ ಪ್ರವಾಸಿತಾಣಕ್ಕೆ ವರ್ಷವಿಡೀ ಭೇಟಿ ನೀಡಬಹುದಾದರೂ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್‌ನಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ ನಡುವಿನ ತಿಂಗಳು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯೂ ಸುರಿಯುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಹೊದಿಕೆ ಮತ್ತು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೋಟೆಯ ಆವರಣದೊಳಗೆ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳನ್ನೂ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮಳೆಗಾಲದ ವೇಳೆ ಹಸಿರು ಪಾಚಿಯಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.

‘ಧ್ವನಿ ಬೆಳಕು’ ಆಯೋಜಿಸಲು ನಿರ್ಧಾರ

ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಮಿರ್ಜಾನ್ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ‘ಧ್ವನಿ ಬೆಳಕು’ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ, ಪ್ರಾಚ್ಯ ವಸ್ತು ಇಲಾಖೆಯ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಆಯೋಜನೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ರೂಪಿಸಿದೆ ಎಂದು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಕೆ.ಲಕ್ಷ್ಮೀಪ್ರಿಯಾ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.